روند تحولات بازار بی اعتباری لیست سیاه FATF را نشان می‌دهد

به گزارش راهبرد معاصر؛ نشست دوره  ای گروه ویژه اقدام مالی ایران را در لیست سیاه تحریمی قرار داد، لیستی که دولت آن را به ضرر ایران و جناح مخالف سیاست های دولت بی تاثیر بودن آن را در شرایط تحریمی تاکید کردند ایران را در شرایطی قرار داده که از نظر کارشناسان سخت تر از شرایط تحریمی آمریکا نیست. حسین حاجیلو کارشناس مسائل تحریم و دیپلماسی اقتصادی در گفت و گو با ما به چند سوال درباره تبعات وارد شدن نام ایران به لیست سیاه وصحت ادعاهای اقتصادی مطرح شده دولت در این باره پرداخته است.

آیا قبل از نشست اخیر گروه ویژه اقدام مالی علیه جمهوری اسلامی ایران در لیست اقدامات مقابله ای (سیاه) قرار نداشتیم و به تازگی به این لیست اضافه شدیم؟

جمعه دوم اسفند ماه سال جاری گروه ویژه اقدام مالی نتیجه نشست دوره ای را اعلام کرد، موضوعی که پیش از این بسیار مبرهن بود: بازگشت دوباره ایران به آن چه که لیست اقدامات مقابله ای یا لیست سیاه نامیده می شود. هر چند رسانه های غربی و برخی از رسانه های داخلی بر قرار گرفتن نام جمهوری اسلامی ایران در لیست اقدامات مقابله ای تاکید کردند اما واقعیت این است که ایران هیچ گاه به صورت عملیاتی و کامل از این لیست خارج نشده است که  ورود مجدد داشته باشد.

چند اقدام تقابلی از مجموعه اقداماتی که به کشورها توصیه شده درباره ایران عملیاتی شده است؟ 

اف ای تی اف به کشورهای دیگر توصیه می کند که 9 مورد اقدام مقابله ای علیه کشورهای غیرهمکار اعمال کنند؛ کارگروه ویژه اقدام مالی از کشورها درخواست می کند تا مثلا برای کشوری مثل ایران که کنوانسیون های مربوط به اف ای تی اف را تصویب نکرده این 9 مورد را عملیاتی کنند، اما مهمترین بخش این اقدامات از سه سال ونیم پیش تا کنون (که ادعا می شود این اقدامات تعلیق شده اند) علیه جمهوری اسلامی ایران همچنان به کار گرفته شده است، سه مورد هم در چند ماه اخیر به قبلی ها اضافه شده است، بنابراین می توان گفت ماحصل نشست های قبلی کارگروه ویژه اقدام مالی علیه جمهوری اسلامی ایران اعمال چهار مورد از 9 مورد اقدامات مقابله ای بود و پنج اقدام بعدی هم در نشست جمعه علیه ایران اعمال شد.

آیا وزن اجرایی و عملکردی موارد اقدامات متقابلی علیه ایران یکسان است؟ به این معنا که پنج مورد اعمال نشده کارآیی بیشتری از چهار مورد اعمال شده خواهد داشت؟

وزن این 9 مورد یکسان نیست. مورد اول EDD یا شناسایی تقویت شده مشتریان، مهمترین بخش از این 9 مورد است که همواره علیه ایران اعمال می شد. اساسا این موارد چه اعمال شود یا نشود، به دلیل اعمال تحریم های ثانویه امریکا بر روابط بانکی و تجاری جمهوری اسلامی ایران در نظام بین الملل قطعا تحریم های آمریکا تاثیر بیشتری از موارد اقدام متقابلی از خود به جای می گذارد. لذا با توجه به قطع شدن بخش عمده ای از روابط بانکی ایران و عدم برقراری روابط بانکی رسمی بین المللی، قرار گرفتن در لیست سیاه اف ای تی اف تاثیر زیادی بر روابط تجاری و بانکی جمهوری اسلامی به جای نمی گذارد.

این موضوع را می توان از منظر دیگری مورد بحث قرار داد که شاید به نفع مروادات تجاری جمهوری اسلامی در شرایط تحریمی آمریکا باشد، به این معنا که بعد از این روابط مالی غیر رسمی که  از طریق صرافی ها انجام می شد همچنان به کار خود ادامه می دهند، اگر ایران در شرایط عادی به سر می برد و اقتصاد و روابط بانکی ما درگیر تحریم های آمریکا نبود شاید آن زمان قرار گرفتن در لیست سیاه برای ما تبعاتی به دنبال داشت اما در حال حاضر آنچه منجر به تنش در بازارهای مختلف شده هیجانات روانی است که مسوولین ورسانه ها باید مراقب حاشیه سازی های این موضوع باشند. نباید حواشی روانی و رسانه ای منجر به تغییر محاسبه ما شود.

برخی از مسوولین قبل از تصمیم نهایی کارگروه ویژه اقدام مالی علیه جمهوری اسلامی ایران ادعا می کردند که روابط اقتصادی ایران با دنیا بعد از قرار گرفتن در لیست سیاه قطع می شود این ادعا را قبول دارید؟

 همه مسوولین اعم از رییس جمهور، وزرا یا نمایندگان مجلسی که تا پیش از این ادعا می کردند بعد از وارد شدن به لیست سیاه اف ای تی اف روابط بانکی ایران کاملا قطع می شود در روزها و ماه های آینده باید پاسخگوی ادعای غیرکارشناسی خود باشند چرا که قطع به یقین طی روزهای آینده تعاملات اقتصادی با کشورهای دیگر ادامه خواهد یافت و بی اساس بودن اظهار نظرات و تحلیل های ارائه شده غیر کارشناسی به همه اثبات می شود.

بازارهای مختلف نوساناتی را تجربه می کنند، مثلا بازار ارز با افزایش قیمتی مواجه شده که ناشی از هیجانات وارد شدن ایران به لیست سیاه است آیا این هیجان موقتی است؟

هیچ اتفاق جدیدی در همکاری بازیگران اقتصادی خارجی با ایران رقم نخورده است. بسیاری از کشورهایی که امروز در حوزه مالی و بانکی با ما همکاری نمی کنند بعد از تحریم آمریکا همکاری و مراودات بانکی و تجاری خود را با ما قطع کردند. لذا بانکها و بازیگران اقتصادی که با ایران تعامل ندارند از قبل هم نداشته اند پس چیزی تغییر نمی کند، اما مساله مهمتر کسب آزادی بیشتر برای بازیگران غیر رسمی برای حضور بیشتر در بازارهای ایران است چرا که تصویب کنوانسیون های مربوط به اف ای تی اف منجر به لو رفتن اطلاعات اقتصادی میشد و بازیگران غیر رسمی در فضای شفاف ایجاد شده قادر به برقراری روابط و معامله با ایران تحت تحریم نداشتند از این جهت بعد از این سایه سنگین اف ای تی اف یا کنوانسیونهای آن بالای سر بازیگران اقتصادی نیست و از لو رفتن اطلاعات اقتصادی نگرانی زیادی ندارند بنابراین با ما همکاری راحت تری خواهند داشت.

هیجانات روانی بازارهای ارزی و بورسی نیز بعد از مدت کوتاهی فروکش می کند چرا که عامل غیر واقعی هیجانی، تاثیر گذاری بلند مدتی روی بازارها ندارد و با رسیدن بازار به حالت ثبات، خود به خود از بین می رود، بی تردید با عدم تصویب کنوانسیون های اف ای تی اف دسترسی ها و روابط غیر رسمی ما بیشتر می شود و بازیگرانی که تا کنون نگران جریمه های آمریکا بودند همکاری خود را با ایران ادامه میدهند، اما در این  شرایط سوداگران با تاثیر گذاری بر بازارهای مختلفی چون بازار ارز به دنبال کسب سود بیشتر هستند که انتظار می رود با ورود بانک مرکزی و نظارت های متعاقب این هیجانات نیز به خوبی کنترل شود.